========
Atismail
========
Evaluatie voor de RGD
door
Eric Maryniak
[e.maryniak@rgd.nl]
29 september 1995
Vooraf
De tekst van dit document vanaf paragraaf "Achtergrond en doel
evaluatie" is gebaseerd op een rapport van 16 juni 1995.
Hierna heeft een evaluatie op de RGD samen met Ron plaatsgevonden.
Naar aanleiding van Ron's bezoek is de volgende aanpassing en
aanvulling op de tekst nodig:
" Ik moet hier door tijdgebrek zeer kort over zijn [over de
noodzakelijke bijstelling van het rapport] en mogelijk vergeet
ik daardoor een paar opgehelderde items. Mijn excuses op voorhand.
Installatie:
- De scheiding applicatie en user installatie is m.i. terecht
en wordt als positief ervaren. Er is bij de installatie van
Eudora overigens ook een duidelijke scheiding, indien je,
zoals bij ons, met een gedeelde netwerk schijf werkt, waar de
executables staan.
- Enkele onduidelijkheden bij de installatie werden door Ron
opgehelderd en hij gaf aan dat die in een nieuwe release
verbeterd waren.
Het gebruik:
- Belangrijkste hier was dat het verzenden van mail (SMTP) wel
degelijk goed gaat, echter je moet na het indrukken van de Send
button even wachten.
Dit ligt niet voor de hand aangezien:
(1) de cursor niet in een zandlopertje veranderd
(2) je direct na Send andere buttons kunt indrukken,
menu's kunt selecteren e.d.
Als je direct na een Send iets deed kwam de typische
foutmelding dat smtp niet lukte (5-voud).
Ron onderkende dit en zou de cursor in een zandlopertje
veranderen. "
Achtergrond en doel evaluatie
Dit document beschrijft de ervaringen met het e-mail pakket
"Atismail" (versie 1.04) geleverd door "A.T.I.S" (Adviesbureau
Toegepaste Informatica en Systeemontwikkeling, Dinxperlolaan 27,
5043 GV Tilburg). Dit pakket is voor de RGD(**) (Rijks Geologische
Dienst, Postbus 157, 2000 AD, Haarlem) zeer interessant om redenen
en achtergrond die als volgt verwoord kunnen worden.
(**) Noot 2002-09-05: De RGD is sinds 1997 onderdeel van TNO,
zie TNO-NITG (www.nitg.tno.nl)
De RGD zal Q4 volledige Internet connectie krijgen. Op de RGD
is Eudora (de freeware versie) ingevoerd als eerste voorzichtige
orientatie voor de gebruikers op e-mail. Eerst alleen intern, nu
ook extern. Het wordt door vrijwel alle RGD-ers (ca. 200) gebruikt.
De kennis van de gebruikers van computers en software is in het
algemeen zeer matig. Om deze reden wordt een strak en eenduidig
e-mail naamschema aangehouden (met duidelijke link naar X.400) en
zal straks het aantal pakketten zoveel mogelijk beperkt moeten
worden die met Internet te maken hebben. Gedacht wordt aan Netscape
(WWW, news, ftp en gopher en verder wais/archie via WWW pagina's)
en een e-mail pakket dat X.500, MIME en secure mail ondersteund,
niet meer.
Eudora werd een groot succes, vnl. te danken door de grote
gebruikers vriendelijkheid, een zeer belangrijk gegeven; ook
Netscape is dat en heeft de prettige eigenschap dat we (via WWW)
alle helpdesk info, mededelingen e.d. on-line kunnen zetten via
click en point. De secretaresses versturen e-mail (bv. WP in MIME
attachments) naar de aangesloten districten via group aliases, etc.
Toen externe e-mail ter beschikking kwam werd Eudora zo mogelijk
een nog groter succes.
De RGD, zijnde een buitendienst van Econische Zaken, heeft vanuit
haar taakstelling contact met o.a. geologische instituten en
universiteiten (we hebben ook een wetenschappelijke afdeling),
olie maatschappijen en de ministeries, vooral EZ, die vnl. op X.400
zitten en waarvan de gegevens (incl. X.400 e-mail addressen) in
X.500 zitten. Met een aantal van deze instanties is secure e-mail
van enorm belang.
Door bovengenoemde eigenschappen is Atismail een zeer interessant
pakket. Het doel van de evaluatie was dan ook:
o Na te gaan of ATISmail voldoet aan de criteria hierboven:
zeer gebruikersvriendelijke e-mail mogelijkheid met ingebouwde
en even gebruitersvriendelijke X.500, MIME en PGP (of iets anders)
ondersteuning, zodat we "veilig" kunnen overstappen op dit pakket.
Het uitgangscriterium voor acceptatie is:
o Qua gebruikersvriendelijkheid worden pakketten als Eudora en de
recente 2.0 Windows versie van Pegasus als model genomen.
Uiteraard dient het robuust en stabiel te zijn.
Condities/licentiering via SURFnet zoals door Peter Jurg van
SURFnet beschreven (Hfl. 5,- per fte per jaar).
Bij acceptatie wordt het pakket dienst-breed ingevoerd, er zullen
geen verschillende e-mail pakketten naast elkaar ondersteund worden.
Het zal dan gaan om ca. 200 installaties. Een evt. invoering zal op
z'n vroegst in october plaats vinden als we een Internet connectie
hebben en dus via ldap e.d. X.500 kunnen doen.
Het is voor de RGD erg aantrekkelijk om in een vroeg stadium bij dit
e-mail project betrokken te zijn omdat wellicht invloed uitgeoefend
kan worden op de totstandkoming van een e-mail pakket dat enerzijds
zeer gebruikersvriendelijk en intuitief te bedienen is (een must
voor het soort mensen hier) en anderzijds toch een aantal niet-
triviale technische voorwaarden voldoet (X.500/PGP/MIME) en dat ook
gebruikersvriendelijk bruikbaar weet te maken.
Test configuratie
Atismail werd op 1 PC in twee software configuraties getest:
a) PC-NFS 5.0b TCP/IP stack smtp/pop3 connectie aan een Unix server
(geen x.500)
b) met een Trumpet 2.0b SLIP TCP/IP stack smtp/pop3 connectie
aan een Unix server (x.500 via ldap)
Bij configuratie (a) kan nog het volgende opgemerkt worden:
- Twee PC-NFS files, "winsock.dll" en "wshelper.exe", zijn vervangen
door een gepatch-te versie die een hostname resolving probleem
oplost. De URL is:
ftp://ftp.york.ac.uk/pub/pc/pc-nfs/Patches/wsock3.zip
- De gebruikte POP3 server is "UCB Pop server (version 1.831beta)",
URL is: ftp://ftp.cc.berkeley.edu/pub/popper.tar.gz
- De Unix server draait onder "SunOS 4.1.3_U1 1 sun4m" terwijl een
standaard Sun sendmail versie "4.1/SMI-4.1" de SMTP poort (25)
uitluistert
- Netscape 1.1, WS_FTP, Eudora 1.4.4, Pegasus 2.0b4, 2 gophers,
2 x.500 browsers (Swix en WinDUA), WSArchie en nog veel meer
werken probleemloos
Installatie
De installatie wordt hier beschreven in stappen (-), tesamen met
opmerkingen (+) hierover. Ik heb de gewoonte ontwikkeld om altijd
precies vast wat ik doe bij installaties e.d. Dit is me goed bevallen,
omdat je dan problemen kunt reproduceren en later herinstallaties
snel kunt uitvoeren.
- Gekozen is voor de defaults die het Atismail installatie programma
aangeeft, omdat dat de minste problemen geeft. Bij een keuze voor
van de default afwijkende directories moet daarna bij de user
configuratie ("System Configuration") erg veel aangepast worden
wat zeer foutgevoelig is.
+ Hier zou het user installatie programma verbeterd kunnen, omdat
bekend is waar de applicatie en user directories zijn (via de .ini
file nl.) zodat betere voorinstellingen in het "System Configuration"
programma gegeven kunnen worden.
Verder zou het handig zijn om op papier bijgeleverd een duidelijke
stap-voor-stap "Installation Guide" te hebben die eenduidig het
installatie proces beschrijft. De via e-mail verkregen "readme"
voldeed niet alle opzichten. Overigens lukte de installatie wel
zonder al te veel problemen, maar is m.i. voor sommige
systeembeheerders/gebruikers met weinig computer ervaring toch te
summier.
In de installatie/configuratie komen (defaults voor) host namen e.d.
voor. Ik denk dat het een goed idee om van te voren een voorbeeld
af te spreken (en toe te lichten) met de gebruiker, zodat die weet
wat de corresponderende namen in zijn situatie zijn.
Voorbeeld: de POP3 server is "popserver", de SMTP server is
"smtpserver" (kan hetzelfde zijn als de POP3 server), het domein
is "org" en het land is "nl". De voorbeeld user is "jbont". Etc.
Een (1) strak en consequent voorbeeld door het hele verhaal werkt
altijd erg verduidelijkend.
Voorbereidingen voor de installatie.
- Vooraf: zorg dat de PGP environment variabele "PGPPATH" goed
gezet is en PGP.EXE in de PATH variabele staat (autoexec.bat).
+ Dit hoort op een begeleidend A4-tje (uitdraai van een "README" bv.)
thuis, waar evt. ook de registratie gegevens staan.
- Run vanuit Windows "a:\install.exe"
+ Ook dit hoort op de README thuis. Een gebruikelijker naam voor een
installatie programma in de Windows wereld is overigens "setup.exe".
Op dit punt, en ook in de papieren installatie handleiding hoort
duidelijk aangegeven te worden hoe het installatie proces verloopt:
dat is bij een netwerk installatie een eenmalige installatie van de
applicatie software (deze stap) en daarna een gebruikers installatie
voor iedere gebruiker die het pakket gaat gebruiken.
- Installeer Atismail in een geschikt directory, bv. het
voorgestelde "c:\atismail".
+ Om redenen hierboven genoemd, wordt dit directory aangehouden.
Voor duidelijkheid naar de gebruiker, moet hier voor duidelijke
terminologie gekozen worden. Noem dit bv. het "Atismail application
directory". Dezelfde term en terminologie moet consequent in de
documentatie, help files en setup programma's gehanteerd worden:
consistentie is wat gebruikers nodig hebben! Zeg op dit punt bv.:
"The Atismail application directory is "c:\atismail".
- Run na de installatie "install.exe" vanuit het directory
"c:\internet\atismail\user".
Neem het voorgestelde user directory ("c:\mailuser").
Noem dit vanaf nu bv. het "Mail user directory".
+ Zeer onduidelijk. De melding van het installatie programma "USER"
is verwarrend. Wordt hier nu een mailuser directory bedoeld of wat.
Beter is: "You must run the install.exe program from the subdirectory
'user' of the Atismail application directory".
Nog beter, je weet immers (.ini) waar dat is, zeg "You must now run
{atis-mail-app-dir}\install.exe". Beste: run dat programma meteen!
- Creeer daarna het group icon, zet niet "Debug" of "Sound" on.
- Je ziet in de groep de file "Readme First":
Attention :
- You still have to edit the atismail.cfg file
+ Dit wordt dus nu met het configuratie programma gedaan. Deze
mededeling is dus overbodig en kan alleen maar tot fouten leiden.
Bovendien wordt niet gezegd welke .cfg file en waar.
- You also want to make sure your network manager
did edit the "hosts" file
+ Hoe weet hij dat? Dit hoort door het installatie programma
gedaan te worden. Bovendien wordt niet gezegd waar deze file staat
(is in het "Atismail application directory").
- You probably want to edit "inetsig.txt"
(The internet signature)
+ Dit hoort thuis in het configuratie programma, waar je immers ook
dingen als "Alias name" en dergelijke instelt. Bovendien wordt niet
gezegd waar deze file staat (is in het "Mail user directory").
- Maak in "c:\internet\atismail" een directory "smtp" en "tmp".
Het mag niet een temporary directory van Windows o.i.d. zijn!
+ Dit hoort door het installatie programma of configuratie programma
gedaan te worden.
- Edit niet de file "c:\eric\atismail\atismail.cfg", maar start het
programma "Atismail User Configuration":
+ Algemeen: het is dus beter om het notepad icoon weg te halen.
Volgens de auteur kun je "met de hand" (dwz. handmatig editen van
"atismail.cfg") meer doen als met het configuratie programma. Het
lijkt mij echter nogal ongewenst om, zelfs systeembeheerders, teveel
in configuratie bestanden te laten komen ("onder de motorkap"). Dit
kan alleen maar tot subtiele fouten leiden bij tikfouten. Zelf kom
ik liever onder Windows ook nooit aan ".ini" bestanden. Het voordeel
van een configuratie programma is dat het dan gecontroleerd gebeurd
en het programma ongeldige invoer kan afvangen en overall consistentie
van de configuratie kan afdwingen. Bovendien maakt een programma de
configuratie gebruikersvriendelijker.
- Vul (Setup,System setup) de velden in als hieronder.
+ Algemeen:
1. er dient hier een 'help' te zijn die uitlegt wat de velden
voorstellen met duidelijke voorbeelden. Wat is bv. een "mail
pattern" of een ldap server? Het laatste is trouwens iets voor
een system manager.
2. de user interface werkt niet prettig:
a) er zouden buttons (Help, Ok, Cancel) moeten zijn ipv. een
Window close (het MIME viewer scherm werkt wel met buttons,
beide zouden meer op elkaar moet lijken).
b) bij een cancel moet alleen om bevestiging gevraagd worden
als er iets veranderd is.
Registered To : Naam van organisatie (Evaluation Copy)
Registration Number : ********
Alias name : "Eric Maryniak" <e.maryniak@rgd.nl>
Time Zone : MET-1
+ Probleem: een Time Zone "MET-1DST" kan niet ingesteld worden,
omdat er niet meer als vijf tekens ingevoerd kunnen worden. Dit
zou negen tekens moeten zijn, omdat TZ waarden maximaal acht
tekens lang kunnen zijn.
+ Wat is een "Mail pattern"? Dit blijkt op een file extensie te
slaan. Je zou dit weg kunnen halen want het is zo niet duidelijk,
of je kunt het laten staan, maar dan moet je ook zeggen wat het
doet.
SMTP queue directory : c:\mailuser\smtp
+ Vervelend: hier staat als voor-default "c:\mail\smtp".
Dit "c:\mail" directory komt uit de lucht vallen. Afgezien
daarvan: ten eerst hoort directory door het installatie programma
gemaakt te worden en tweede hoort dat directory dan direct hier
al goed te staan (dit kan via de .ini file meegedeeld worden aan
deze app).
Application directory : c:\atismail
User (data) directory : c:\mailuser
Temp-file directory : c:\mailuser\tmp
+ Zie de opmerking bij "SMTP queue directory".
LDAP Server : ldap.surfnet.nl
+ Wat doet de "friendly file"? Het installatie programma zou een
voorbeeld naam kunnen geven als "ldapserver.yourorg.yourcountry".
Default Organisation : Ministerie van Economische Zaken,MIN EZ
Default Org. Unit :
+ De Atis defaults zou ik niet doen (het is natuurlijk wel leuk
om aan je log te zien wie er allemaal Atis gedownload heeft ;-)
Wellicht is alleen "C=nl" voldoende.
- Vul (Setup,MIME-Viewers) de MIME viewers in.
+ Enkele opmerkingen:
a) zie de opmerking punt 1 en 2 hierboven
b) er staan vreemde defaults (c:\progra~1, een i: schijf) in, dit
kan allemaal wat consistenter met bv. een vast directory, tbv.
een consequent voorbeeld, waar de viewers staan (bv. c:\viewers);
het is een idee om free/share-ware enkele standaard viewers mee
te leveren (bv. lview) (wel duidelijke disclaimer dat het share-
ware is vermelden en alleen die shareware meeleveren waarvan
redistributie door de auteurs niet verboden is).
c) de pgp/pem gerelateerde directories wijzen weer naar het magische
directory "c:\mail\mailuser", terwijl dit al bekend is.
d) bij "Application" zou een Browse (file) button handig zijn.
De gekozen structuur zeer elegant en door z'n uitbreidbaarheid
en flexibiliteit zeer handig en krachtig. Reden des te meer om
dit goed toegankelijk dmv. help e.d. te maken.
Deze functionaliteit is trouwens niet getest.
- Vervang "c:\mailuser\inetsig.txt" door geschikte inhoud.
+ Zou al in een ander stadium (bv. configuratie) moeten kunnen
(bv. via New (editwindow) dan wel Browse (file) button).
- Zet in "c:\atismail\hosts":
smtp ourserver.ourorg.ourcountry:25
(noot: ourserver is zowel onze POP3 als SMTP server)
+ Hoort bij de configuratie of installatie. Default staat er trouwens
een Novell Netware (?) server van Atis :-). Zet hier een geschiktere
default (voorbeeld): your-smtp-server.yourdomail.yourcountry:25
- Start Atismail en maak een mailbox door met de rechtermuis te
klikken, er wordt een default mailbox gemaakt.
De "Mailbox name" wordt niet bij POP3 gebruikt en sommige andere
velden zijn ook niet nodig of gevaarlijk:
Name : RGD (PC-NFS/local)
Hostname : ourserver
Protocol : POP3
Login name : myname
+ In het gebruik van Atismail treden verschillende problemen op.
Op een gegeven moment werd gestopt met testen omdat er teveel
problemen ontstonden.
Een paar algemene opmerkingen zijn:
a) Geen meerdere mailboxen op je scherm. De applicatie lijkt niet
als MDI app opgezet, steeds modale dialogen. Dit werkt niet
handig, want je wilt soms met meerdere messages tegelijk bezig,
meerdere mailboxen kunnen overviewen, met cut en paste kunnen
werken e.d.
Deze dingen zijn goed geregeld in Eudora en erg goed in Pegasus
for Windows vs. 2.0b4 (URL: ftp://ftp.let.rug.nl/pub/pmail).
b) Buttons zijn goed gekozen, maar wel wat klein. Ik zou buttons
met bitmap plus text nemen. Borland's custom button's, die dit
pakket volgens mij ook gebruikt, maken dit makkelijk mogelijk.
Pegasus heeft een zeer fraaie en overall consistente layout.
Deze zou wat mij betreft als model kunnen dienen.
c) POP3 (receive mail) werkt iha. wel, maar SMTP (send mail)
crashed regelmatig. Het lijkt erop dat het SMTP onderdeel niet
stabiel is. Het kan ook aan de RGD configuratie liggen (PC-NFS
5.0b TCP/IP stack met Unix server waar sendmail de smtp poort
uitluistert). Dit is echter zeer onwaarschijnlijk omdat
pakketten als Eudora en Pegasus wel probleemloos hiermee werken.
Nu specifieke topics:
a) De voorziening om mail boxen te maken werkt niet prettig en is
ook niet robuust (bv.: je kunt een directory naam intikken die
niet bestaat en dan verschijnt er een lege regel in de mailbox
overview die een vreemde error geeft als je die weer weghaalt).
Beter is het te doen op bv. de Eudora manier, waarbij de appl.
zelf een administratie bijhoudt van mappings mailboxnaam naar
directory (het directory zou niet te zien moeten zijn).
b) dubbelklikken op een message verwacht je dat de message komt,
echter je moet View klikken
c) bij receive's wil je ook een cancel button hebben (bv. omdat je
de verkeerde mailbox selecteerde)
d) ik mis een print optie als je in een mail bericht zit (printen
is mogelijk via het mailbox scherm zelf)
e) je kunt in "New mail" meerdere messages tegelijk selecteren,
maar hij pakt er slechts 1 (feitelijk pakt hij de laatst
geselecteerde, en doe geen unselect van evt. andere
geselecteerde)---de clou lijkt te zijn dat de selectie (blauw)
fungeert als "hier heb je als iets mee gedaan", maar een vinkje
zou beter zijn; aan de status velden bij Eudora zie je ook
precies wat je gedaan hebt
f) Een "(re-)check mail" als je in een "New Mail" mailbox
zit kan met de rechter muisknop gedaan worden. Deze mogelijkheid
is niet prominent vermeld in de help functie, als ik me goed
herinner. De rechter muisknop doet wel meer (handige) dingen:
het kan geen kwaad om dit duidelijk onder de aandacht te
brengen
g) je kunt in "Remote mail" geen multiple selecties maken (met
shift) en ook control werkt niet
h) de X.500 search is indrukwekkend, ik vond al snel m'n
(ex-)collega's bij wiskunde/informatica... met de rechter muisknop
(dit heb ik niet getest) kun je weer 1 level "omhoog" te gaan; ook
dit wordt niet prominent vermeld (maar staat mogelijk wel in de
on-line help)
i) na een dubbelklik op een x.500 entry uit de list box verwacht je
dat ie meteen er naar toe gaat
j) het is me niet gelukt meerdere files te attach-en, hoewel dit
wel zou moeten kunnen volgens de auteur.
Nu wat losse dingen (bugs?)
a) List box van "Type of Source" in "Sending files with e-mail"
heeft rare karakters bij "MIME-END" (deze term hoort er m.i.
ook niet te zijn).
b) bij een reply plus send hing het system (trying...1/5), GPF
in wshelper.exe, waarna ctrl-alt-del en instabiel systeem
(geen muis!)
c) stringfoutje bij remote mailbox edit ("Mialboxes")
d) names van mailboxen worden getrunceerd
e) in de X.500 search is een ignore van wat bij O= en OU= al staat:
begint altijd C=nl
f) de x.500 browser geeft vaak geen volledig overzicht: als je
tegelijkertijd met Netscape kijkt, blijkt dat ldap wel entries
geeft waar Atis ze niet vind
g) als je in X.500 in een veld (bv. OU) een return geeft spring je
er weer uit (er wordt niet om bevestiging gevraagd of zo); dit
is ook zo op andere plekken (bv. mailboxes); dit is op te lossen
door 1 soort dialog box te nemen met 1 soort afhandeling (zoals
bv. in Pegasus); de uniformiteit van zo'n opzet (ook steeds
dezelfde buttons etc.) werkt zeer prettig naar gebruikers en
verkort de leertijd
h) bij selecteren van nieuwe entries in x.500 en dan zoek, worden
de andere velden niet ge-cleared
i) Met Trumpet regelmatig problemen (mail verzenden gaat niet, 5
retries met smtp). Dit zie je in de log:
Error: WSAENOTSOCK (-1) by ATISMAIL
socket 2 killed
Task ATISMAIL(35AF) did not call WSACleanup.
Vraag: hoe gaat Atismail met X.400 adressen om? Maakt ie daar een
Internet adres van? (quoteren en @relay.surfnet.nl of zo?). Op
sommige plekken staan soms twee adressen, een rfc-822 en een x.400
adres. Het zou erg prettig zijn beide herkend worden en het pakket
bij voorkeur een rfc-822 adres pakt (indien aanwezig) of anders het
x.400 adres en dit meteen ver-rfc822-et, aldus:
"/I=AT/S=Lee van der/OU=O/OU=SODM/O=MIN EZ/
PRMD=MIN EZ/ADMD=400NET/C=NL/"@relay.surfnet.nl
(de quotes "" zijn significant!)
Samenvatting
In het algemeen is de indruk dat dit een zeer veelbelovend pakket is.
De functionaliteit, secure e-mail en X.500 op een gebruikersvriendelijke
manier in 1 pakket, is redelijk uniek onder de Windows pakketten.
Niettemin wordt het pakket nog geplaagd door allerlei "versie 1.x"
problemen, waardoor het pakket sowieso vanwege de robuustheid voorlopig
niet in aanmerking komt voor de RGD. Met de nadruk op "voorlopig"!
Verder kan er qua installatie, gebruiksmogelijkheden en overall
consistentie van user-interface m.i. nog het e.e.a. uitgebreid en
veranderd worden. Er dient ook duidelijke (en meegeleverde) papieren
documentatie over installatie en gebruik te komen.
Freeware pakketten als Eudora (1.4.4) en Pegasus voor Windows (2.0b4)
kunnen daarbij als model dienen.